عیسٰی المسیھئے سلیبے سرا مرک

مَسترێن هال که منا سر بوتگ ات، من په شما سر کرت: انچۆ که پاکێن کتابان پێشگۆیی کرتگ ۔مسیھ پہ مئے ۔گناہاں مرت و کبر کنگ بوت و سئیمی رۆچا پدا زندگ بوت، انچۆ که پاکێن کتابان پێشگۆیی کرتگ

اسلامی اکیدهئے هسابا مسیه سلیب کَشّگ نبوتگ. اے کُرانی آیتئے بُنیادا اے هبر کنگَ بیت: ”بله آیان آ (مسیه) نکُشت، نه که سلیبِش کَشّت، تهنا هما رنگێنے اَت، که آهانا پێش دارَگ بوتگ اَت…“ (کُران 3، 55)، و اے هبر سلیب کَشّگا انکارَ کنت. پدا کُرانئے دگه آیتے هست که سلیب کشّگا مَنّیت:

”وهدے هُدایا گوَشت: ’ایسّا، من ترا وتی کرّا بَران (لبز مرک) و ترا وتی کرّا چِستَ کنان، ترا چه همایان پاکَ کنان که ایمانِش نێست. من تئی رندگیران چه ناباوران بُرزترَ کنان، تان جاه جنَگئے رۆچا. گڑا، تئو دێم په من پِر تِرّ، و تی پئیسلها منَ کنان که چۆن ائے.‘

لهتێن مُسلمان دانِشوَر اے آیتئے بارئوا گوَشیت که چه ایسّا مسیهئے جاه جنَگا پێسر مرک بلکێن بوتگ.

گڑا، مسیهئے مِرَگ و جاه جنگئے ارئوا مسلمان دانِشوَر چے گوَشنت؟

”من ترا په وتَ زوران و ترا وتی کرّا چِستَ کنان“

یَکّ: مسلمان اسکالَرانی کرّا گێشتر، یا مُهکمترێن دلیلئے بُنیاد یک لبزانکی تکنیکے، ادبی تِکنیکے، که نامی ”جهگیری“ اِنت که انگرێزیا ”سَبسٹیتیوشن“ گوَشگَ بیت، گپّێئے دو بَر ترتیب دئیَگ، لَبزانی رِد و بندئے بدل کنگ. کُرانئے اے آیت (3،55)ئے تها بچار چِست کنگ پێسرا اَتکگ، و مَرکئے گال دێمترا بیت، وهدے مسیه دوبر زمینا کئیت، چه جهانئے هلاسیا پێسر (التَبَری).

نِزر: آیتئے لبزانی ترتیبئے بدل کنگ و چه مسیهئے جاه جنَگا انکارئے هبر باوَر کنگَ نبیت که هبر نگیشّتگ. اے یک انچێن اِسٹێنێئے گپّا اِنت که کُرانئے تها اِشیئے زِکر نێست اِنت، مسیهئے زمینا واتَر کنگ:

آیَت مَرک، چِست بئیَگ

مجارِٹی چِست کنگ، زمینا واتَر کنگ

اے تفسیر کُرانئے هبرا تابَ دنت، چێا که اے آیتئے بنداتا اے پئیم اِنت که ”وهدے هُدایا گوَشت: ’ایسّا‘“، اے نه که وهدے هُدا گوَشیت ”ایسّا…چه جهانئے هلاسیا پێسر آ زمینا واترَ کنت.“ پمێشکا مستکبل یا آیۆکێن زمانگءِ هبرئے جند بوتَ نکنت. اگن هِچ بدل مکنئے، گڑا اے آیت هَکّ و دلا مسیهئے مِرَگ و جاه جنگئے تاریخی واکیَهئے نَزّیکا اِنت.

مسلمان مُفسّر، که اے گپّا جننت که مسیه نمُرتگ و دێمترا زمینا کئیت، اِشان اے آیتئے کَم چه کَم سئے بدلی دێما آورتگ:

یکّ اِش که اے آیتئے هبرانی تها لبزانی رِد و بند کرتگ اَنت. دومی اِش که درمیانا اِشان یک آرزی مکامے گێشی کرتگ، یک ٹرانزیشنَل اِسٹێجے (مسیهئے واتَری)، سئیمی اِش که اے آیت انچێن مانایے داتگ که آ هبر اے آیَتا مان نه اَنت.

دو:

لهتێن مسلمان دانِشوَرَ گوَشیت که ”اے وابێن مَرکے“ (تبَری). اے پئیما اے آیتئے مانا اِش بیت که ”من ترا وابَ گێجان و من ترا چه وابا پادَ کنان.“

نِزر: اے هبر که ”من ترا وتی کرّا بَران“، اِشیئے مانا ”وابئے مسال“ چۆنیا بوتَ کنت، که اے هبرانی جند اے مسالا کُمَکَ نکننت؟ لَبز وتی چاگردئے لبزانی هسابا مانا بیت، هما پئیمێن که هبر بئیَگا اِنت. اے هبرئے تها وابئے گپّئے جند نێست. اَسلا، کُرانئے تها اے تهنا یک آیَتے (6،60)، که آییئے تها ”مَرک“ یا همے پئیمێن لبزے هست (”تئی ساها گِران“ بچار ایسپ الیئے رَجانک) که مانایی ”واب“ اِنت:

”اے هما اِنت که ترا شپا یاتَ کنت، و هما اِنت که زانت که تئو شپا چے کنئے، گڑا هما ترا پادَ کنت…“ اِداهبرانی تها ”شپ“ و ”رۆچ“ انچێن گال اَنت که چه وابا آگه بئیَگئے هبرا کُمَکَ کننت. آیت نمبر 3،55ئے تها اے دوێن گال، شپ و رۆچ نێست اَنت که چه وابا پاد آیَگ یا آگه بئیَگئے هبرا کُمک بکننت.

سئے:

لهتێن مسلمان اسکالرَ گوَشیت اے اَسلی مَرگے نه اِنت، انچۆ په مسال مَرگئے نام گِرَگ بوتگ، انچۆ که شئیرانی تها بیت: ”اگن مسیه آسمانا برَگ بوتگ و آییئے نشانی گار بوتگ اَنت، گڑا آ بزان مُردگے“ (الرازی).

نِزر: چۆناها، اگن اے هئیال راست اَنت، چه اے مسال والا مَرکا پێسر جاه جنَگ پکارَ بیت، و اے آیتئے هسابا اے گپّئے پَلّه مَرزی بوت نکنت. پدا اے مرکئے همایَتا تاریخی سبوت نێست: ائول اِش که مسیهئے سرا ایمان مرچی هم هست اِنت، اے چیزّ گار نبوتگ. دومی اِش که دنیا مسیهئے باورمندا پُرّ اِنت.

چار:

دگه بازێن مسلمان اسکالرے گوَشیت که اے مَرکئے گالئے مانا واهگانی مرک اِنت، که گۆن مسیهئے اێر آیگا بندۆک اِنت. په آییا، اے چیزّئے لاهک بئیَگا که جاه بجنت، آ باید اِنت پرێشتگانی پئیما مزنێن روهی بستارێئے واهُند ببیت (الرازی).

نزر:

ایسّائے مَرگارا اے پئیما چارگ که پمێشکا مُرتگ که هُدائی نوری بِرسیت، انچێن گپّے که گۆن ڈوسیٹیزما نَزّیک اِنت. ڈوسیٹیزمئے مردمانی هئیال اِش اِنت که مسیه اَسلا انسانے نبوتگ، روهے بوتگ و انسانی بدنے زُرتگی و جهانا آتکگ. مسیهیَت اے هئیالا سرجمیا رد کنت، هَتّا اِسلام هم اے هئیلئے مَنّۆک نه‌اِنت.

لهتێن مُسلمان دانِشوَر گُشیت که اے هبر که ”من ترا وتی کِرّا بَران“ مسیها بارئوا گوَشگ بوتگ که بزان من ترا سرجمیا وتی کرّا بَران، روه و بدن، مان اَرشا (اَلی رَزی). همے پئیما دگه یکّے، تَبرَسی گوَشیت که اے گپّئے اَسلێن مانا باید اِنت اے ببیت که ”من ترا وتی کرّا چِستَ کنان، و اے مردم ترا هِچّ نُکسان داتَ نکننت“.

نزر:

کُرانئے اے هبر دو چیزّئے بارئوا گپّا اِنت؛ مَرک و جاه جنَگ. یکّ واکیَهێئے گپّا نه‌اِنت. اگن همے یکّێن واکیَهئے گپّا بوتێن، گڑا چُش بوتگ‌اَت که ”من ترا سرجمیا (روه و بدنا) وتی کِرّا بُرزادَ بَران“.

دنیگه مُسلمان دانِشوَر وت مان وتا اے گپّئے سرا همشئور نه‌اَنت که ”من ترا وتی کرّا بَران و ترا وتی کِرّا بُرزا بَران“ (کُران 3:55). هَتّا پَزلُلّاه، که مسلمانانی مزنێن دانِشوَرے و اے آیتئے بازێن وَزاهَتێئے سرا هبری کرتگ، گوَشیت که اے آیتئے جێڑهئے گیشّێنگ انسانی اَگلئے کارے نه‌اِنت.

راهئے دَر گێتک نکنگئے اے مسله مسلمان دانِشوَران اے گپّئے نێمگا بارت که اے آیتئے تها مَرکئے ناما هَکّ و دلا مَرک اِنت.

مُتزیلا اِسلامی لێکهئے مَنّۆکێن نامدارێن مسلمان دانِشوَر الهَمدانیا نۆکێن گپّے جتگ: ”اربی زبانئے گال ”و“ که کار بندگَ بیت، لازُم نه‌اِنت که گپّانی تها لازُمی رَبتے ببیت. الّاها چِست کرتگ و نون آییارا دێم په مَرکا بُرتگ.“ بلے اے گپّان و رند الهَمدانی مَرکئے امکانا مَنّیت و گوَشیت: ”اے هم بوتَ کنت که اَلّاها آییارا کۆشارێنت، بلے ایسّایا مَرک مهسوس نبوت، و نون اَلّاها ایسّا پاد کرت و پدا زندگ کُرت.“

مسیهئے مِرَگ و جاه جنَگ

بازێن مسلمان دانِشوَرے مسیهئے مِرَگئے سرا نادلجم اِنت، بلے بازێن نامیێن دانِشوَرے مسیهئے جاه جنَگئے گپّا مَنّیت. پدا هم، میسهئے جاه جنَگا پێسر آییئے مَرکئے وهدئے سرا اِشانی گپّ یَکّ نه‌اَنت.

مسیه په سئے گنٹها مُرت و پدا زندگ بوت (اَلتَبَری)

مسیه په هَپت گنٹها مُرت و پدا اَلّاها آییارا زندگ کرت که وتی کرّا برُزا بُرتی (اَلرازی)

اَلّاها مسیه په سئے رۆچا کُشت، پدا زندگی کرت، و نون چِستی کرت (اِبن بَیتر)

آ مردم که مسیهئے مِرَگئے گپّا مَنّنت (چُنت وهدئے واستا مُرتگ مسلهے نه‌اِنت)، مسیهئے مَرکئے جاوَرانی سرا هبر کنگا دودِلگ اَنت، چێا که اے مردمَ زاننت که اے آیت مسیهئے سلیب کَشّگئے بارئوا اِنت.

اَسلا اے مسلمانێن هبر کنۆک که مسیهئے مِرگ و جاه جنَگئے گپّا مَنّنت، اے جێڑهئے سرا گۆن مسیهی تالیمان همشئور اَنت. اے هسابا کُرانئے آیَت 3، 55 مسیهئے مِرَگ و جاه جنَگئے بارئوا بائبلئے گپّا مَنّگا اِنت.

کُرانئے دگه آیَتے که مسیهئے مِرَگ و جاه جنَگا مَنّیت، اِش اِنت: ”هما رۆچا که من پێدا بوتان، و هما رۆچا که منَ مِران، و هما رۆچا که من زندگا چِست کنگ بوتان…“(کُران 19:33). اے یکّێں آیَت نه‌اِنت که مسیهی ایمانا مَنّیت، کُرانئے آیَت 3،55 مسیهی ایمانئے بُنیادا اێرَ کنت ”من تئیی رندگیران چه اے دگه ناباوَران بُرزترَ کنان، تان جاه جنَگئے رۆچا.“

آیَتئے اے بهرئے تها هُدا گۆن مسیها گپّا اِنت و کئول کنگا اِنت که ترا چه هما مردمانَ رَکّێنان که تئیی سرا باوَر کنگا نه‌اَنت، هما مردم که تئیی رندگیر اَنت، آهان چه آ مردمان بالاتِرَ کنان که باوَرَ نکننت، و جاه جنَگئے رۆچا مسیهی و مسیهیانی دژمنانی کَزاوَتا کنان. اے آیَت اهم اِنت چێا که مسیهی باورمندانی بارئوا گپّا اِنت که آهانا چه ناباوَران بالاتِرَ کنان، تان جاه جنَگئے رۆچا.

بچار، اے گوَشگا نه‌اِنت که ”من تئیی سرا باوَر کنۆکان چه ناباوَران تانکه مُهَمّدئے آیگئے رۆچا بالاترَ کنان“ گوَشگا اِنت ”تانکه جاه جنَگئے رۆچا.“ اے پئیما مسیهئے پئیگام تان جهانئے هلاس بئیَگئے وهدا مانیت، و اِسلام اِشیا مَنّیت.

مسلمان دانِشوَرانی گپّانی چارگا رند تئو وتی ابدی بَهت و نسیبئے بارئوا اِشانی گپّانَ زورئے؟

اے مردم چێا سَلیب، هاس ایسّائے مِرَگ و جاه جنَگئے سرا چۆ مسله کنگَ لۆٹنت؟

بائبل هُدائے بارئوا گوَشیت که مئے راستاوَرێن کازی اِنت (کاسدانی کار 17:30-31) و مئے رَکّێنۆک اِنت که دراهێن انسانان رَکّێنَگَ لۆٹیت (ائولی تیموتاووس 2:3-6). ایسّا، بێگُناهێن گوَرانڈے بوت و چه مئے نێمگا مَرکی کبول کت، تانکه هُدا په راستاوَری مئے کَزاوَتا بکنت و مئے سرا رَهم بکنت. ”بچار، هُدائے گوَرانڈ که جهانئے گُناهان وتی بَڈّا بندیت.“ (یوهَنّا 1:29).

اگن سلیب مبوتێن، گُناهانی پَهِلّی نبوتگ‌اَت. هُدایا یا وَه مارا گُناهانی سزا بداتێن، یا مارا وتسرا پَهِل کُتێن. اے دوێن کار هُدائے کارستئے هسابا نه‌اَنت.

هُدائے بَکشگ و گُناهانی شۆدَگ، مسیهئے هۆنئے بُنیادا وتسرا نبیت. اے کار هما وهدا بیت که تئو مسیهئے هۆنا بِمَنّئے. جاه جنَگا رند ایسّایا گۆن وتی کاسدان گوَشت: ”اے گپّ من شمارا هما وهدا گوَشتگ‌اَنت که من شُمئے کرّا اَتان، که اے دراهێن هبر باید اِنت پوره و سرجم ببنت، هما که موسّائے کتابان نبشته اَنت، زبوران نبشته اَنت و بازێن نبیێئے کتابان نبشته اَنت، منی بارئوا. نون آیانی پَهمی پَچ کرت که آ پاکێن نبشتهان پَهمِت بکننت، و گۆن آیان گوَشتی که اے نبشته اِنت که مسیه سَکّی و سۆریَ سَگّیت، مِریت و سئیمی رۆچا زندگَ بیت… (لوکا 24:44-46). ایسّا هما نبشتهانی که هبرا اَنت، چه آهان لهتێن اِش:

”من تئیی و جنێنئے نیاما دُژمنی پێدا کنان، تئیی تۆم و آییئے تۆمئے نیاما؛ آ تئیی سرَگا لپاشیت و تئو آییئے پادئے پونزا“ (پێدائش 3:15).

”بدکاران منا اَنگِرّ کرتگ. منی دست و پادِش ٹُنگ ٹُنگ کُرتگ‌اَنت“ (زبور 22:16، 17-18).

”بله آ مئے گُناهانی سئوَبا ٹَپّیگ کنگ بوت، مئے ردکاریانی سرا سَکّی و سۆریان کَپت. مئے اێمنیئے کیمت آییا اَدا کنگی اَت. آییئے سئوَبا ما دراه بوتێن. ما چۆ پَسا گُمراه اَتێن. ما هرکَس هماییئے راها تَرّێنت. هُدایا مئے سجّهێن گُناه آییئے سرا داتنت.“ (اِشئیا 53:5-6).

”و آ باید اِنت منی نێمگا بچارنت، که آیان تیر سُپتگ. آ باید اِنت په آییا مۆتک بیارنت، انچۆ که کَسے په وتی یکّێن بَچّا مۆتکَ کاریت…“ (زَکریا 12:10).

په نجاتا ایسّا مسیهئے کُربانیگئے زانَگ بَس نه‌اِنت، اِشیئے سرا کار لۆٹیت: ایسّائے هۆنا شۆدگ بئے و نۆک بئے. (کُرنتیانی دومی کاگد 5:17).

بله هُدایا وتی مِهر په ما گْوَرتنت، ما که انگت گُنهگار اَتین، مسیه مئے هاترا مُرت. چِد و گیش اِش که ما که آییئے هۆنئے سئوَبا راستاوَر بوتگین، هماییئے وسیلها ما چه هُدائے هِژما رَکّین. (رومیان 5:8،9

the IBIC Facebookگیش دربرگئے واستا بچار